'De familie Tót' van István Örkény

Regie: Mieke Markx

Het stuk speelt in een klein dorp op het Hongaarse platteland, tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog. De oorlog wordt voor het gezin van Lajos Tót concreet in de geliefde zoon die aan het front zit. Dat de kapitein van zoonlief ingaat op het aanbod om zijn vakantie bij het gezin door te brengen is niet alleen een grote eer, maar vooral een kans om de positie van de zoon te verbeteren. De prijs is echter hoog: de kapitein is zwaar getekend door de spanningen van het front en brengt de oorlog als het ware mee naar het gezin. Het rustige leven van het gezin wordt helemaal overhoop gehaald.

Toneelgroep Proskenion staat in Eindhoven bekend om het spelen van boeiend drama. Dit seizoen gaat de groep met dit stuk van de Hongaar István Örkény (1912-1979) een andere toer op. Het boeiende en dramatische blijft, maar wordt in dit stuk gebracht in een opeenvolging van hilarische scènes die eerder onzinnig dan diepzinnig zijn.
Örkény slaagt erin de simpele verhaallijn in te vullen met onverwachte situaties waarin de spanning langzaam opgedreven wordt door incidenten die de vaste rituelen doorbreken. Als alles toch weer tot rust lijkt te komen wordt het drama onverwacht afgesloten. Intussen wordt fijnzinnig het spel van macht en onmacht in beeld gebracht en wordt de schijnbare eenvoud van de relaties tussen de gezinsleden doorbroken.
Zijn persoonlijke ervaringen met willekeur, machtwellust en slaafse onderwerping in fascisme en communisme heeft Örkény verbreed tot algemeen-menselijke proporties. Onder de tragi-comedie van dit huis-tuin-en-keuken-verhaal schuilt een politieke satire. Met terloopse uitspraken wordt daarnaar verwezen. Dit alles hoeft men echter niet te weten om van de komedie te genieten die opgevoerd wordt Proskenion zocht dit jaar de humor op. In dit stuk werd dit gevonden zonder het drama achter te laten.

Rolverdeling: